Bắc Giang vùng đất được coi là "phên dậu, là tứ trấn" của Kinh thành Thăng Long xưa với nhiều chiến công vang dội đã ghi vào trong sử sách. Tiêu biểu trong đó có chiến thắng Xương Giang lịch sử của nghĩa quân Lam Sơn ( thế kỷ thứ XV) đã góp phần chấm dứt 20 năm đô hộ của nhà Minh hay cuộc Khởi nghĩa Yên Thế của người anh hùng áo vải Hoàng Hoa Thám đã lãnh đạo nhân dân đứng lên chống lại sự đàn áp của thực dân Pháp kéo dài suốt 30 năm từ 1884-1913. Ngày nay tất cả những dấu tích lịch sử đó đã trở thành những di tích lịch sử quan trọng có ý nghĩa giáo dục truyền thống lịch sử cho thế hệ học sinh sinh viên hôm nay luôn nhớ tới công lao của thế hệ cha ông ta đã không tiếc máu xương giữ gìn bờ cõi non sông đất nước. Dưới đây là một số điểm đến du lịch về nguồn mà du khách không thể bỏ qua mỗi khi có dịp về Bắc Giang.
1.Địa điểm chiến thắng Xương Giang
Địa điểm chiến thắng Xương Giang thuộc phường Xương Giang, thành phố Bắc Giang. Xương Giang là tên ngôi thành cổ do quân Minh xây dựng vào thế kỷ XV (1407). Nơi đây đã ghi dấu chiến thắng Xương Giang lừng lẫy của nghĩa quân Lam Sơn, góp phần chấm dứt 20 năm ách đô hộ của nhà Minh. Để tưởng nhớ các anh hùng dân tộc và giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau, năm 2012 tỉnh Bắc Giang xây dựng công trình Địa điểm chiến thắng Xương Giang mới trên nền Thành cổ Xương Giang xưa với tổng diện tích 10 ha với Trung tâm của quần thể di tích là đền Xương Giang với 3 tòa chính: Tiền bái, Thiêu hương, Chính cung. Ngoài ra còn có các hạng mục như: Nhà trưng bày và biểu diễn các tác phẩm nghệ thuật, khuôn viên văn hóa. Lễ hội Xương Giang được tổ chức thường niên vào ngày 6-7 tháng Giêng âm lịch, đay là một trong những lễ hội truyền thống tiêu biểu của TP Bắc Giang.Ngày 31-12-2019, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định công nhận Địa điểm chiến thắng Xương Giang là di tích quốc gia đặc biệt.

Lễ hội Xương Giang

2. Khu lưu niệm Sáu điều Bác Hồ dạy Công an Nhân dân

Khu lưu niệm Sáu điều Bác Hồ dạy Công an Nhân dân thuộc thôn Chùa Nguộn, xã Nhã Nam, huyện Tân Yên. Công trình được khánh thành ngày 11/3/2018 ( nhân kỷ niệm 60 năm ngày đồng chí Hoàng Mai- Giám đốc Công an khu 12 nhận được bức thư của Bác Hồ trong đó có 6 điều Bác dạy CAND). Khu lưu niệm với tổng diện tích 2,6 ha, bao gồm các hạng mục: Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, phù điêu, sân hành lễ, nhà đón tiếp, nhà truyền thống...Đặc biệt trong đó có nhà trưng bày được thiết kế hiện đại, kết hợp giải pháp trưng bày kỹ thuật số với gần 500 tài liệu, hiện vật giới thiệu về những sự kiện lịch sử tiêu biểu. Khu lưu niệm Sáu điều Bác Hồ dạy Công an Nhân dân là “địa chỉ đỏ” để giáo dục lịch sử, truyền thống, giáo dục chính trị, tư tưởng... cho các thế hệ cán bộ chiến sĩ Công an Nhân dân. Công trình còn góp phần nâng cao, phát huy những giá trị lịch sử, văn hoá của chùa Tứ Giáp (nơi đồng chí Hoàng Mai tiếp nhận và đọc lá thư của Bác Hồ gửi cách đây 70 năm).

Khu lưu niệm 6 điều Bác Hồ dạy công an nhân dân

3. Khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám

Quần thể khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám trên địa bàn huyện Yên Thế gồm 9 điểm di tích quốc gia đặc biệt, đó là: Đồn Phồn Xương, Đền Thề, Đồn Hố Chuối, chùa Lèo, đồn Hom, đình Dĩnh Thép, đền Cầu Khoai, chùa Thông và động Thiên Thai. Đây là các di tích trực tiếp phản ánh sinh động quá trình xây dựng lực lượng, tổ chức chiến đấu anh dũng của nghĩa quân Yên Thế trong suốt 30 năm kiên cường chống lại thực dân Pháp ( từ 1884-1913).Về thăm Khu di tích, quý khách sẽ được dâng hương tại đền Thề, nơi thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám cùng các nghĩa quân Yên Thế cắt máu ăn thề trước mỗi lần xuất trận, chiêm ngưỡng tượng đài uy nghi của vị anh hùng áo vải Hoàng Hoa Thám; tham quan Nhà trưng bày khởi nghĩa với những hình ảnh, hiện vật của cuộc chiến đấu; thăm các dấu tích thành lũy còn tồn tại đến ngày nay để cảm nhận được âm vang và hào khí đấu tranh bất diệt của Cuộc khởi nghĩa Yên Thế ngày nào.Với những giá trị lịch sử văn hóa đó năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định công nhận Những địa điểm Khởi nghĩa Yên Thế là di tích Quốc gia đặc biệt. Lễ hội Yên Thế - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được tổ chức hằng năm vào ngày 16/3 dương lịch thu hút đông đảo du khách thập phương về tham dự.

Lễ hội Yên Thế
 

4. An toàn khu II
An toàn khu II huyện Hiệp Hòa là một hệ thống các di tích lịch sử gắn liền với nơi nuôi giấu, bảo vệ an toàn cho cán bộ cấp cao của Đảng thời kỳ tiền khởi nghĩa. An Toàn Khu II có 7 điểm di tích lịch sử được xếp hạng di tích cấp Quốc gia, gồm: đình Chợ Vân, đình Vân xuyên, đền Soi, đình Xuân Biểu, nhà cụ Ngô Văn Đông (Lý Đông), nhà cụ Ngô Văn Thấu (Đồ Ba), nhà cụ Nguyễn Văn Chế (Hựu). Đến ATK II du khách sẽ được tham quan nhà trưng bày truyền thống, nơi lưu giữ những hình ảnh, hiện vật quý của cuộc khởi nghĩa; đình Chợ Vân nơi diễn ra những cuộc mít tinh lớn thời kỳ tiền khởi nghĩa năm 1945; thăm những gia đình đã từng nuôi giấu cán bộ. An toàn Khu II Hiệp Hòa là điểm du lịch văn hóa, lịch sử cách mạng, có ý nghĩa trong giáo dục truyền thống lý tưởng về tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau./. 

Đình chợ Vân- An toàn Khu II

Hiện nay những điểm đến du lịch về nguồn trên địa bàn tỉnh đã và đang được Nhà nước quan tâm đầu tư tôn tạo để bảo vệ và phát huy những giá trị truyền thống lịch sử văn hóa của nhân dân Bắc Giang nói riêng và cả nước nói chung. Đây là những sản phẩm du lịch góp phần giáo dục truyền thống "uống nước nhớ nguồn" cho thế hệ học sinh sinh viên hôm nay và mai sau. Qua đó đa dạng loại hình du lịch đồng thời kết hợp xây dựng tour tuyến du lịch, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến với Bắc Giang./. 

 Văn Dương