Trong bức tranh du lịch Việt Nam đương đại, khi những đô thị sầm uất đã trở nên quá quen thuộc, thì du lịch cộng đồng với những trải nghiệm chân thực và gần gũi  đang trở thành “luồng gió mới” được nhiều du khách tìm về. Không ồn ào, không hào nhoáng. Bắc Giang mảnh đất trung du giàu truyền thống lịch sử và bản sắc văn hoá đang dần khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch cộng đồng Việt Nam. Không phô trương, không hào nhoáng, hành trình đến với các làng bản nơi đây mở ra trong sự chào đón chân thành từ những nếp nhà sàn mộc mạc, nơi mỗi nụ cười, mỗi tách trà đều là lời mời gọi nồng hậu của người dân bản địa.

Các điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu như bản Ven (xã Xuân Lương, huyện Yên Thế), An Lạc và Tuấn Mậu (Sơn Động), khu vực hồ Cấm Sơn (Lục Ngạn), Vạn Hoa Hồ Va (Đông Phú, Lục Nam) hay bản Mậu, thác Ba Tia (Sơn Động) đã và đang đón tiếp hàng nghìn lượt du khách mỗi năm. Tại đây, bạn được hòa mình vào không gian sống truyền thống của người Cao Lan, Tày, Nùng, Dao đỏ… những cộng đồng dân tộc thiểu số gìn giữ nguyên vẹn bản sắc qua kiến trúc nhà sàn, trang phục thổ cẩm, tập tục sinh hoạt và tiếng nói riêng biệt...Đó là cảm giác thân thuộc và bình yên đến lạ, nơi mỗi ngôi nhà sàn không chỉ là nơi sinh sống mà còn là kho tàng lưu giữ ký ức văn hóa.

Tại bản Ven, du khách có thể tham gia hát dân ca Sán Chí, xuống đồng, học nấu bánh chưng đen hay đan lát truyền thống. Ở xã An Lạc, sau hành trình khám phá rừng nguyên sinh Khe Rỗ, du khách được mời thưởng thức cơm lam, cá suối nướng  những món ăn dân dã mà đậm đà hồn quê. Chính yếu tố “thật” và “gần gũi” này tạo nên sự hấp dẫn lâu dài. Mỗi vùng đất không chỉ là điểm tham quan mà trở thành “lớp học sống” về văn hoá, môi trường và giá trị cộng đồng.

Một số hình ảnh tại Điểm Du lịch  Bản Ven xanh - Ảnh Hải Năm

Điểm đáng quý ở các điểm du lịch cộng đồng Bắc Giang là sự cam kết giữ gìn nguyên vẹn văn hóa bản địa, không biến tướng theo thị hiếu thương mại. Văn hóa không chỉ được “trưng bày” mà còn được sống, được kể lại mỗi ngày qua lời ông bà, qua bữa cơm gia đình, qua nghi thức lễ hội dân gian như lễ hội xuống đồng, lễ cầu mùa… Không chỉ dừng ở văn hóa, du lịch cộng đồng Bắc Giang còn gắn chặt với du lịch sinh thái. Những địa danh như khu rừng nguyên sinh Khe Rỗ (Sơn Động), hồ Khuôn Thần (Lục Ngạn), suối Mỡ (Lục Nam)... được lồng ghép trong các hành trình, vừa làm giàu trải nghiệm, vừa nâng cao ý thức bảo vệ môi trường... Các điểm du lịch cộng đồng như hồ Cấm Sơn hay Vạn Hoa Hồ Va nổi bật với không gian sinh thái hoang sơ, trong lành, lý tưởng cho các hoạt động cắm trại, chèo thuyền, trekking và nghỉ dưỡng.

Hình ảnh tại Điểm du lịch Hồ Va Vạn Hoa

Các homestay được xây dựng từ vật liệu thân thiện như tre, gỗ, lá cọ; ưu tiên sử dụng năng lượng sạch và giảm thiểu rác thải nhựa. Du khách không chỉ được nghỉ ngơi mà còn tham gia cùng người dân chăm sóc vườn tược, đánh cá, hái rau rừng từ đó tái kết nối với thiên nhiên và chính mình.  Không ít du khách khi đến Bắc Giang đã chọn ở lại nhiều ngày liền để “thử sống” như một người dân bản địa. Họ dậy sớm cùng chủ nhà ra rẫy hái chè, xuống vườn thu hoạch vải thiều, học nấu món bánh ngải, bánh chưng đen, hoặc tự tay ủ rượu men lá truyền thống...

Bắc Giang xác định rõ vai trò của du lịch cộng đồng trong chiến lược phát triển kinh tế gắn với bảo tồn văn hoá. Từ những mô hình điển hình ở bản Ven, Tuấn Mậu, An Lạc, hàng trăm hộ dân đã có thêm nguồn thu nhập ổn định, đồng thời ý thức rõ hơn về việc bảo vệ môi trường, giữ gìn phong tục tập quán.Tỉnh đang tiếp tục hỗ trợ đào tạo kỹ năng làm du lịch, xây dựng sản phẩm chuyên biệt, kết nối với các doanh nghiệp lữ hành và đầu tư hạ tầng phục vụ khách du lịch. Mục tiêu là phát triển cộng đồng mạnh từ chính nội lực “người dân là trung tâm, là chủ thể và là người hưởng lợi trực tiếp từ du lịch”. Với định hướng rõ ràng, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền và người dân, Bắc Giang đang dần định vị mình trên bản đồ du lịch cộng đồng của Việt Nam. Du lịch cộng đồng Bắc Giang không chỉ là hành trình khám phá, mà là cuộc gặp gỡ giữa con người với con người, giữa hiện tại và truyền thống.

Khi du lịch thế giới đang quay về với giá trị bản nguyên “chậm lại để hiểu sâu”, Bắc Giang nổi lên như một hình mẫu tiêu biểu cho mô hình phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Tại đây, mỗi nếp nhà là một bảo tàng sống, mỗi người dân là một sứ giả văn hoá. Du khách đến không chỉ để “ngắm” hay “chụp ảnh”, mà còn để sống, cảm và gắn bó. Bắc Giang, vì thế, không chỉ là một địa điểm du lịch  mà là một trải nghiệm sâu sắc về văn hoá Việt nguyên bản.

Hình ảnh tại Điểm du lịch sinh thái Bầu Tiên

📌 Thông tin bên lề – Du lịch cộng đồng Bắc Giang

Minh Thao