Thực hiện Kế hoạch số 229/KH-UBND ngày 27/11/2023 của UBND huyện Hiệp Hòa về việc tổ chức Lễ hội Y Sơn huyện Hiệp Hòa xuân Giáp Thìn 2024 với quy mô cấp huyện. Lễ hội được tổ chức trong 03 ngày, từ ngày 24-26/02/2024 ( ngày 15-17 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại quần thể Di tích lịch sử văn hóa Y Sơn, xã Hòa Sơn, huyện Hiệp Hòa.

Quần thể Di tích lịch sử văn hóa Y Sơn gắn với huyện thoại về Đức thánh Hùng Linh Công nằm trên núi Ia thuộc xã Hòa Sơn- dải đất trung du, miền núi ở phía Tây của huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Đây là vùng đất cổ có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời với những di tích lịch sử, văn hóa phong phú, đa dạng. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, người dân xã Hòa Sơn nói riêng, nhân dân huyện Hiệp Hòa nói chung vẫn nâng niu, gìn giữ và trân trọng phát huy những giá trị truyền thống văn hóa vật thể và phi vật thể của quần thể Di tích lịch sử văn hóa Y Sơn. Quần thể Di tích lịch sử văn hóa Y Sơn bao gồm: Đền Hạ, Đền Thượng, Giếng Tiên, Chùa.

Lễ hội Y Sơn được tổ chức để bày tỏ lòng biết ơn Đức thánh Hùng Linh Công và song thân của Ngài, hàng năm vào ngày Rằm tháng Giêng Âm lịch, nhân dân trong vùng tổ chức lễ hội, gọi là Tích hội Thánh Mẫu Phu nhân; cứ 3 năm 1 lần, hội lại được tổ chức với quy mô lớn, diễn ra trong 3 ngày 15, 16, 17 tháng Giêng Âm lịch. Lễ hội Y Sơn với các nghi thức tế lễ, dẫn rước trang trọng cùng các trò chơi dân gian hấp dẫn như vật, bịt mắt bắt dê, cờ tướng… đã được người dân so sánh với Hội Phủ Dầy, tỉnh Nam Định “Vui nhất là Hội Phủ Dầy, Vui thì vui thật chẳng tầy Hội Ia”. Ngày 8/6/2015, lễ hội Y Sơn được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Quyết định về việc công bố danh mục di sản phi vật thể quốc gia.

Nguyễn Ngọc Phương