Gốm làng Ngòi được biết đến là thương hiệu gốm tuy mới nhưng có phong cách độc đáo, giản dị và đậm chất hồn quê Việt đã được đông đảo công chúng đón nhận và ưa chuộng hiện nay.

 Làng Ngòi là tên gọi dân gian của thôn Tân Ninh thuộc xã Tư Mại, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Xưa kia ở mảnh đất quê hương làng Ngòi cũng có nghề gốm. Tuy nhiên nghề gốm đó đã bị thất truyền từ lâu. Trong thời gian gần đây tên tuổi của làng Ngòi gắn với nghề gốm làm gốm lại được nhắc đến và nghề sống lại thì phải kể đến công lao của Ngệ nhân Lưu Xuân Khuyến. Ông là một người con quê hương làng Ngòi. Với tài năng trời phú, sự tài tình của đôi bàn tay, cùng niềm đam mê với nghệ thuật gốm ông đã ấp ủ và cố gắng theo đuổi ước mơ hồi sinh nghề gốm quê hương. Trải qua bao khó khăn với ý chí quyết tâm cùng niềm đam mê cháy bỏng, ông đã thành công làm hồi sinh nghề gốm làng Ngòi và  tạo nên thương hiệu gốm Làng Ngòi  nổi tiếng ngày nay. Với năng khiếu trời phú, sự tinh xảo của đôi bàn tay, Lưu Xuân Khuyến đã biến nguyên liệu từ “cục đất sét” dễ kiếm tìm tại quê nhà thành những sản phẩm có giá trị văn hóa nghệ thuật mang tên “Gốm làng Ngòi”. Gốm làng Ngòi đã trở thành tên gọi riêng mà anh đặt cho các sản phẩm gốm của mình. Mỗi sản phẩm đều là sự kết tinh của niềm đam mê nghệ thuật, sự cần mẫn cùng tình yêu quê hương, đất nước, yêu nền văn hoá dân gian và của đôi bàn tay tài hoa sáng tạo của người nghệ nhân. Có lẽ vậy mà gốm làng Ngòi đã trở thành sản phẩm bán chạy có tiếng trên thị trường hiện nay.

Khác với các dòng gốm nổi tiếng khác trên thị trường hiện nay, gốm làng  Ngòi được trang trí bằng họa tiết hoa văn đắp nổi thể hiện sinh động trên chất liệu gốm nâu sành rất đặc trưng do chính tay họa sỹ tạo nên. Sản phẩm gốm xù xì mang đậm phong cách dân gian và nét văn hoá làng quê đặc sắc.  Sản phẩm gốm làng Ngòi khá phong phú với các sản phẩm tiêu biểu như: Tượng Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc hay nhiều loại tượng phù điêu khác khá được ưa chuộng như hình tượng dân gian, hình tượng lịch sử, bình hoa, lá sen, bông lúa, gạch trang trí, đèn vườn. Nhưng phát triển hơn cả vẫn là tranh tường khổ lớn đắp nổi. Mảng tranh gốm ghép dựa trên nền một số dòng tranh nổi tiếng như tranh Đông Hồ, Hàng Trống và cả đặc trưng những nét văn hóa vùng miền trên cả nước như liền anh liền chị quan họ, cô gái hái chè, cồng chiêng Tây Nguyên… Những bức tranh của nghệ nhân nhìn vừa dân gian cổ truyền, nhưng cũng lại rất mới lạ, ngộ nghĩnh, dí dỏm và mộc mạc giản dị qua cách trình bày. Tranh tường của ông đã được mang đi triển lãm nhiều nơi và được thị trường ưa chuộng, khách hàng đặt anh trang trí nhà vườn cho họ. Nội dung của tác phẩm đa dạng phong phú mang đậm tâm hồn Việt.

Đặc biệt, dòng sản phẩm tranh tường khổ lớn đắp nổi lại là sản phẩm được tạo hình nhiều và được ưa chuộng hơn cả. Dòng sản phẩm này vừa mang tính nghệ thuật cao lại vừa được ứng dụng trong nhiều không gian khác nhau. Với những đề tài phong phú như “Tứ quý”, “Tam ngưu ngũ tử”, “Ngũ hổ quần cư”, “Ngư tiều canh mục” hay “Mã đáo thành công”, đòi hỏi nghệ nhân Lưu Xuân Khuyến phải có một sự tạo hình vừa mới mẻ lại vừa tinh tế, phù hợp. Có lẽ vì thế, cho dù là gốm tượng hay tranh tường, các sản phẩm của gốm làng Ngòi đều thể hiện văn hóa dân gian rất đặc trưng và cuốn hút người thưởng lãm bằng nét mộc mạc, dân dã, gần gũi nhưng vô cùng độc đáo ở họa tiết trang trí và cách thể hiện.

Đến nay, gốm làng Ngòi đã trở thành một trong số thương hiệu gốm uy tín, ghi tên tuổi vào làng gốm Việt và đã được sự mến mộ của bạn bè trong nước và quốc tế. Sản phẩm gốm làng Ngòi được xuất hiện tại Triển lãm hình ảnh APEC và di sản văn hóa Việt Nam, được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam công nhận là "Sản phẩm tinh hoa làng nghề".

 Nếu bạn là người yêu thích gốm hãy ghé thăm làng Ngòi quê hương Yên Dũng để gặp gỡ trò chuyện với người nghệ nhân tài năng vừa có tâm và có tầm vừa được chiêm ngưỡng các sản phẩm gốm đẹp độc đáo tinh xảo có một không hai nơi đây./.

Hà Bộ